Spis treści
Wstęp
-
Ruina(cja)
adres bibliograficznyRuina(cja), „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1192Wstęp do czwartego numeru "Widoku".
Punkt widokowy
-
Bunker Mentality
Arne Schmitt
adres bibliograficznyArne Schmitt, Bunker Mentality, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1197Prezentacja projektu Bunker Mentality (2013)
-
Bunkier: od doświadczenia do stanu umysłu
Arne Schmitt
adres bibliograficznyArne Schmitt, Bunkier: od doświadczenia do stanu umysłu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1198Zainspirowany pracami teoretycznymi i literackimi opis projektu artystycznego, skupionego na fotograficznej reprezentacji powojennej odbudowy niemieckich miast.
-
Stocznia
Michał Szlaga
adres bibliograficznyMichał Szlaga, Stocznia, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1202Prezentacja projektu Stocznia, dokumentującego upadek Stoczni Gdańskiej
-
Sic transit gloria mundi
Alicja Gzowska
adres bibliograficznyAlicja Gzowska, Sic transit gloria mundi, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1205Esej towarzyszący prezentacji fotografii Michała Szlagi z cyklu Stocznia. Dokumentują one proces znikania Stoczni Gdańskiej w latach 2007–2013. Budynki, hale i elementy infrastruktury uchwycone zostały w stanie ruiny, w architektonicznym momencie przejścia, stając się fizyczną reprezentacją straty. To zapis, który pozwala „odnaleźć wzniosłość i epicki wymiar rozgrywającej się tu historii” (Adam Mazur).
-
Civil Alliance
Ariella Azoulay
adres bibliograficznyAriella Azoulay, Civil Alliance, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1209Prezentacja pracy wieo Arielli Azoulay, Civil Alliance (2012)
Film w języku hebrajskim i arabskim z angielskimi napisami
-
Sojusze obywatelskie – Palestyna 1947–1948
Ariella Azoulay
adres bibliograficznyAriella Azoulay, Sojusze obywatelskie – Palestyna 1947–1948, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1210Między listopadem 1947 (rezolucja ONZ w sprawie podziału Palestyny) a majem 1948 roku (powstanie państwa Izrael) wiele żydowskich i paleństyńskich grup, zatroskanych przyszłością swojego kraju, podjęło intensywne negocjacje w sprawie uregulowania wspólnego życia. Ten szczególny moment niemal całkowicie zniknął z kart historii po założeniu państwa Izrael. Ariella Azoulay w artykule towarzyszącym jej filmowi (2012) powraca do tych wydarzeń i analizuje ich wagę, próbując dopisać kolejny rozdział możliwej historii Palestyny.
-
WB / Fait
Sophie Ristelhueber
adres bibliograficznySophie Ristelhueber, WB / Fait, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1212Prezentacja dwóch projektów artystki:
WB (2005)
fotografie barwne, odbitki srebrowe na aluminium, oprawioneformat 120 x 150 cm edycja: 3
oraz
Fait (1992)
fotografie barwne na aluminium, oprawione w złocone ramyformat 100 x 127 x 5 cmedycja: 3
-
Artystka na wojnie
Tomasz Szerszeń
adres bibliograficznyTomasz Szerszeń, Artystka na wojnie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1213Twórczość Sophie Ristelhueber – w tym oba omawiane tu projekty, WB (2004) i Fait (1992) – proponuje rodzaj „fenomenologii śladu”, skupionej zarówno na śladach człowieka, jak i wojen oraz destrukcji. Równocześnie jest to rodzaj „kartoteki wojennej”, na wejście do której pozwalają afekty.
Zbliżenie
-
Ruins and Fragments: Air War's Mnemonic Architectures
Svea Bräunert
adres bibliograficznySvea Bräunert, Ruins and Fragments: Air War's Mnemonic Architectures, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1261Biorąc za punkt wyjścia serię fotograficzną Arne Schmitta Bunkererfahrung (Doświadczenie bunkrów, 2013), artykuł odnosi się do dwóch dyskursów: 1) teoretycznych i artystycznych ujęć, traktujących bunkry jako mnemoniczną przestrzeń wojny i modernizmu, między innymi do prac Paula Virillo, Magdaleny Jetelovej, Jane i Louise Wilson oraz Roberta Kuśmirowskiego; 2) debat o wojnie powietrznej i roli, którą odegrała w zachodnioniemieckiej kulturze po wojnie, podjętych między innymi przez W.G. Sebalda, Oskara Negta i Alexandra Klugego. Seria fotograficzna Schmitta wpisuje się w te wypowiedzi, wskazując na powrót figury bunkra w betonowych strukturach powojennego modernizmu. Skupia się zatem nie na przestrzeni bunkra, lecz na jego powidoku. Schmitt analizuje doświadczenie wojny z perspektywy powojnia, dowodząc, że możemy dotrzeć do traumy wojny powietrznej, obserwując to, co zajęło miejsce jej ruin.
-
Between Nostalgia and (Political) Solidarity. Some Notes on the Gdańsk Shipyard
Ewa Majewska
adres bibliograficznyEwa Majewska, Between Nostalgia and (Political) Solidarity. , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1262Przez ostatnie trzydzieści lat Stocznia Gdańska pozostawała symbolem politycznej mobilizacji i zmiany. Z czasem stała się pomnikiem, w którym utrwaleniu, ale też zapomnieniu uległy żądania społecznej równości i polityczne protesty. W artykule autorka podejmuje próbę zbadania, w jaki sposób dziś, w czasach zaniku ruin Stoczni, możliwe jest ponowne przebudzenie politycznej sprawczości. W tym celu wykorzystuje feministyczne i radykalne krytyczne teorie społeczne, które służą zdekonstruowaniu nostalgicznej estetyzacji ruin oraz pokonaniu melancholii i wypracowania nowych form polityczności.
-
„Rozkład pozostaje”. Od ruin do rujnacji
Ann Laura Stoler
adres bibliograficznyAnn Laura Stoler, „Rozkład pozostaje”. Od ruin do rujnacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1223Artykuł jest przekładem (pierwszym przekładem na język polski tej autorki) skróconego za zgodą autorki wstępu do książki Imperial Debris pod redakcją Stoler (2013). To rodzaj manifestu na temat konieczności poszerzenia spectrum badań w obrębie studiów postkolonialnych ze szczególnym uwzględnieniem wątków ruiny i rujnacji jako procesów, za sprawą których władza imperialna trwa do dziś.
-
„Lapsus Imaginis“. Obraz w ruinie
Eduardo Cadava
adres bibliograficznyEduardo Cadava, „Lapsus Imaginis“. Obraz w ruinie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1226Tłumaczenie artykułu Eduardo Cadavy „Lapsus Imaginis”: Image in Ruins, pierwotnie opublikowanego w piśmie „October” 2001, nr 86, s. 35-60.
-
Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945–1949
Magdalena Saryusz-Wolska
adres bibliograficznyMagdalena Saryusz-Wolska, Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1228Artykuł dotyczy niemieckiej ikonografii ruin bezpośrednio po drugiej wojnie światowej. W pierwszych latach po 1945 roku w społeczeństwie niemieckim odnotowano dużą nadwyżkę kobiet, gdyż wielu mężczyzn zginęło na froncie lub przebywało w obozach jenieckich. Głównym symbolem tego czasu były silne kobiety z ruin (Trümmerfrauen), które odbudowywały niemieckie miasta i były znacząco obecne w ówczesnej ikonografii. Mężczyźni natomiast przedstawiani byli przeważnie jako słabi „powracający do domu” (Heimkehrer), pod wieloma względami odpowiadający koncepcji „marginal man” sformułowanej przez Kaję Silverman. Empiryczną podstawę artykułu stanowią najważniejsze „filmy z ruin” (Trümmerfilme), jak również wybrane fotografie i plakaty.
-
Wunderblock Warsaw: The Ruined City, Memory, and Mechanical Reproduction
Krzysztof Pijarski
adres bibliograficznyKrzysztof Pijarski, Wunderblock Warsaw: The Ruined City, Memory, and Mechanical Reprod.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1263W swoim eseju przedstawiam Warszawę jako swego rodzaju freudowską "magiczną tabliczkę", ustanawiając fotografie jej zniszczenia jako jej ruiny, jako obrazy pamięciowe pozwalające czytać ją jako miasto widmowe. Jednocześnie staram się pokazać, w jaki sposób można pomyśleć o fotografii - rozumianej jako ekstensja lub suplement pamięci - w kategoriach ruiny właśnie.
-
On the Ruins of Berlin’s Palace of the Republic and a New, Transitory Ruin Motif in Contemporary Art
Stefanie Gerke
adres bibliograficznyStefanie Gerke, On the Ruins of Berlin’s Palace of the Republic and a New... , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1265Autorka rozważa w pojęcie "ruiny" w odniesieniu do rozpadu powojennej architektury, na przykładzie Pałacu Republiki w Berlinie (1976). Analizuje implikacje tej kategorii w kontekście architektury powojennej oraz opisuje rolę, jaką zrujnowane budynki odgrywają we współczesnej sztuce. Jak zmienia się sposób widzenia tych osobliwych ruin, gdy zostają one usunięte z miejskiego pejzażu?
Panorama
-
Maryan, or the Life in Death
Katarzyna Bojarska
adres bibliograficznyKatarzyna Bojarska, Maryan, or the Life in Death, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1267Artykuł jest próbą autorskiego odczytania dzieła Maryana S. Maryana przez pryzmat teorii autobiografii, świadectwa, ocalenia i pamięci wielokierunkowej. Punktem wyjścia do analizy są ostatnie prace artysty; pokonując od nich drogę wstecz, autorka rekonstruuje wyjątkową wrażliwość historyczną i strategie krytyczne artysty.
-
Ciała w nazistowskim polu wizualnym
Jan Borowicz
adres bibliograficznyJan Borowicz, Ciała w nazistowskim polu wizualnym, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1231Autor podejmuje kwestię cielesności w filmach nazistowskich (przede wszystkim Żyd Wieczny Tułacz, Żyd Süss, Hitlerjunge Quex), analizując sposoby wytwarzania wizualnej tożsamości narodowej w opozycji do uznanych za nienormatywne ciał Żydów, chorych psychicznie, kobiet i komunistów. Pokazuje, jak w tych filmach ciała rozpadają się na poszczególne części – twarze, gesty, dłonie i stopy – aby z powrotem złożyć się w zamkniętą całość zidentyfikowaną z narodem.
-
Co zostaje z babci, czyli w poszukiwaniu materialistycznej teologii fotografii i filmu
Adam Lipszyc
adres bibliograficznyAdam Lipszyc, Co zostaje z babci, czyli w poszukiwaniu materialistycznej teologii..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1232Autor stawia pytanie o istnienie materialistycznej teologii fotografii i/lub filmu, opierając się na pismach Siegfrieda Kracauera, przede wszystkim na eseju Die Photographie (Fotografia; 1927) oraz na klasycznej książce Teoria filmu (1960).
Perspektywy
-
Future Days, or: The Artist as Sightseer
Sebastian Cichocki, Agnieszka Polska
adres bibliograficznySebastian Cichocki, Agnieszka Polska, Future Days, or: The Artist as Sightseer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1272Visual essay on Agnieszka Polska's film Future Days (2013).
-
Remnants of Forgotten States and Resurrection of Suppressed Possibilities
Udi Edelman, Eyal Danon, Ran Kasmy-Ilan
adres bibliograficznyUdi Edelman, Eyal Danon et al., Remnants of Forgotten States and Resurrection of Suppressed, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1273A curatorial essay on the research project and exhibition Where to?, held at the Israeli Center for Digital Art in Holon between April and June 2012. The exhibition set out to reexamine forgotten ideological currents and modes of activity within the framework of the modern Jewish revolution in general, and the Zionist movement in particular. This attempt led to an engagement with these lost possibilities, and their problems, within contemporary Jewish-Israeli existence.
-
Wokół "Ikonofilii": Paralipomena
Mateusz Salwa
adres bibliograficznyMateusz Salwa, Wokół "Ikonofilii": Paralipomena, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1233Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (Warszawa 2013).
-
Wokół "Ikonofilii": Signifiant, mon amour...
Tomasz Majewski
adres bibliograficznyTomasz Majewski, Wokół "Ikonofilii": Signifiant, mon amour..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1236Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (Warszawa 2013).
-
Wokół "Ikonofilii": Polemiczne cięcia lub horyzont pojedynczości
Krzysztof Pijarski
adres bibliograficznyKrzysztof Pijarski, Wokół "Ikonofilii": Polemiczne cięcia lub horyzont pojedynczości, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1238Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).
-
Wokół "Ikonofilii": Jak można lubić obrazy?
Łukasz Zaremba
adres bibliograficznyŁukasz Zaremba, Wokół "Ikonofilii": Jak można lubić obrazy?, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1239Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).
-
Wokół "Ikonofilii": Odpowiedź
Andrzej Leśniak
adres bibliograficznyAndrzej Leśniak, Wokół "Ikonofilii": Odpowiedź, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1240Odpowiedź autora na komentarze do jego książki Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).
Migawki
-
Co widać z góry. Inne miasto i jego trudne dziedzictwo
Roma Sendyka
adres bibliograficznyRoma Sendyka, Co widać z góry. Inne miasto i jego trudne dziedzictwo, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1241Krytyczna analiza wystawy "Inne miasto" Elżbiety Janickiej i Wojciecha Wilczyka (Galeria Zachęta, Warszawa, 22 czerwca - 28 lipca 2013).
-
Podróżnik i muzeum
Justyna Chmielewska
adres bibliograficznyJustyna Chmielewska, Podróżnik i muzeum, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1242Hüseyin Bahri Alptekin i Orhan Pamuk, artysta wizualny pokazujący swoje prace w najważniejszych centrach sztuki i pisarz, laureat Nagrody Nobla; łączy ich zainteresowanie przedmiotami jako nośnikami znaczeń i pasja gromadzenia z pozoru nieznaczących drobiazgów, dzieli sposób myślenia o kolekcji. Pierwszy jest wędrowcem, odczytującym z mijanej po drodze rzeczywistości nieoczywiste sensy i na nowo wiążącym ze sobą miejsca, rzeczy i znaki. Drugi jest nostalgikiem, rozkładającym na części wspomnienia zakodowane w przedmiotach – im poświęcił zaaranżowane w Stambule i wzorowane na tekście własnej powieści Muzeum Niewinności. Artykuł jest próbą równoległej lektury dzieł obu tureckich twórców – podróżnika i muzealnika, bacznego obserwatora pozornie błahej codzienności i introwertycznego badacza pamięci.
-
Pustka w sercu kraju
Ewa Borysiewicz
adres bibliograficznyEwa Borysiewicz, Pustka w sercu kraju, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1244Recenzja pierwszej odsłony kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, „W sercu kraju”, 14 maja 2013 – 6 stycznia 2014.
-
Nauka czy delirium? Dwa oblicza architektury komercyjnej
Klara Czerniewska
adres bibliograficznyKlara Czerniewska, Nauka czy delirium? Dwa oblicza architektury komercyjnej, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1245Recenzja książek Deliryczny Nowy Jork Rema Koolhaasa (Karakter, Kraków 2013) oraz Ucząc się od Las Vegas Roberta Venturiego, Denise Scott Brown i Stevena Izenoura (Karakter, Kraków 2013).
-
Kino w perspektywie queer
Małgorzata Radkiewicz
adres bibliograficznyMałgorzata Radkiewicz, Kino w perspektywie queer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1246Fragment książki Oblicza kina queer, która ukaże się nakładem korporacji ha!art w marcu 2014.
-
Do wglądu
adres bibliograficznyDo wglądu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1247Propozycje lektur.