<p>Sophie Ristelhueber, <em>Beirut</em>,<em> </em>1984, dzięki uprzejmości artystki</p>
<p>Sophie Ristelhueber, <em>Beirut</em>,<em> </em>1984, dzięki uprzejmości artystki</p>

Nr 4: Ruina(cja)

Redaktor: Krzysztof Pijarski

Sophie Ristelhueber, Beirut, 1984, dzięki uprzejmości artystki

Numer współfinansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki" w latach 2012-2014, oraz przez Goethe-Institut Warschau (specjalne podziękowania zechcą przyjąć Georg Blochmann i Dorota Swinarska)

Spis treści

Wstęp

  1. Ruina(cja)

    Ruina(cja), „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1192

    Wstęp do czwartego numeru "Widoku".

Punkt widokowy

  1. Bunker Mentality

    Arne Schmitt
    Arne Schmitt, Bunker Mentality, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1197

    Prezentacja projektu Bunker Mentality (2013)

  2. Bunkier: od doświadczenia do stanu umysłu

    Arne Schmitt
    Arne Schmitt, Bunkier: od doświadczenia do stanu umysłu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1198

    Zainspirowany pracami teoretycznymi i literackimi opis projektu artystycznego, skupionego na fotograficznej reprezentacji powojennej odbudowy niemieckich miast.

  3. Stocznia

    Michał Szlaga
    Michał Szlaga, Stocznia, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1202

    Prezentacja projektu Stocznia, dokumentującego upadek Stoczni Gdańskiej

  4. Sic transit gloria mundi

    Alicja Gzowska
    Alicja Gzowska, Sic transit gloria mundi, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1205

    Esej towarzyszący prezentacji fotografii Michała Szlagi z cyklu Stocznia. Dokumentują one proces znikania Stoczni Gdańskiej w latach 2007–2013. Budynki, hale i elementy infrastruktury uchwycone zostały w stanie ruiny, w architektonicznym momencie przejścia, stając się fizyczną reprezentacją straty. To zapis, który pozwala „odnaleźć wzniosłość i epicki wymiar rozgrywającej się tu historii” (Adam Mazur).

  5. Civil Alliance

    Ariella Azoulay
    Ariella Azoulay, Civil Alliance, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1209

    Prezentacja pracy wieo Arielli Azoulay, Civil Alliance (2012)

    Film w języku hebrajskim i arabskim z angielskimi napisami

  6. Sojusze obywatelskie – Palestyna 1947–1948

    Ariella Azoulay
    Ariella Azoulay, Sojusze obywatelskie – Palestyna 1947–1948, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1210

    Między listopadem 1947 (rezolucja ONZ w sprawie podziału Palestyny) a majem 1948 roku (powstanie państwa Izrael) wiele żydowskich i paleństyńskich grup, zatroskanych przyszłością swojego kraju, podjęło intensywne negocjacje w sprawie uregulowania wspólnego życia. Ten szczególny moment niemal całkowicie zniknął z kart historii po założeniu państwa Izrael. Ariella Azoulay w artykule towarzyszącym jej filmowi (2012) powraca do tych wydarzeń i analizuje ich wagę, próbując dopisać kolejny rozdział możliwej historii Palestyny.

  7. WB / Fait

    Sophie Ristelhueber
    Sophie Ristelhueber, WB / Fait, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1212

    Prezentacja dwóch projektów artystki:

    WB (2005)

    fotografie barwne, odbitki srebrowe na aluminium, oprawioneformat 120 x 150 cm edycja: 3

    oraz

    Fait (1992)

    fotografie barwne na aluminium, oprawione w złocone ramyformat 100 x 127 x 5 cmedycja: 3

  8. Artystka na wojnie

    Tomasz Szerszeń
    Tomasz Szerszeń, Artystka na wojnie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1213

    Twórczość Sophie Ristelhueber – w tym oba omawiane tu projekty, WB (2004) i Fait (1992) – proponuje rodzaj „fenomenologii śladu”, skupionej zarówno na śladach człowieka, jak i wojen oraz destrukcji. Równocześnie jest to rodzaj „kartoteki wojennej”, na wejście do której pozwalają afekty.

Zbliżenie

  1. Ruins and Fragments: Air War's Mnemonic Architectures

    Svea Bräunert
    Svea Bräunert, Ruins and Fragments: Air War's Mnemonic Architectures, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1261

    Biorąc za punkt wyjścia serię fotograficzną Arne Schmitta Bunkererfahrung (Doświadczenie bunkrów, 2013), artykuł odnosi się do dwóch dyskursów: 1) teoretycznych i artystycznych ujęć, traktujących bunkry jako mnemoniczną przestrzeń wojny i modernizmu, między innymi do prac Paula Virillo, Magdaleny Jetelovej, Jane i Louise Wilson oraz Roberta Kuśmirowskiego; 2) debat o wojnie powietrznej i roli, którą odegrała w zachodnioniemieckiej kulturze po wojnie, podjętych między innymi przez W.G. Sebalda, Oskara Negta i Alexandra Klugego. Seria fotograficzna Schmitta wpisuje się w te wypowiedzi, wskazując na powrót figury bunkra w betonowych strukturach powojennego modernizmu. Skupia się zatem nie na przestrzeni bunkra, lecz na jego powidoku. Schmitt analizuje doświadczenie wojny z perspektywy powojnia, dowodząc, że możemy dotrzeć do traumy wojny powietrznej, obserwując to, co zajęło miejsce jej ruin.

  2. Between Nostalgia and (Political) Solidarity. Some Notes on the Gdańsk Shipyard

    Ewa Majewska
    Ewa Majewska, Between Nostalgia and (Political) Solidarity. , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1262

    Przez ostatnie trzydzieści lat Stocznia Gdańska pozostawała symbolem politycznej mobilizacji i zmiany. Z czasem stała się pomnikiem, w którym utrwaleniu, ale też zapomnieniu uległy żądania społecznej równości i polityczne protesty. W artykule autorka podejmuje próbę zbadania, w jaki sposób dziś, w czasach zaniku ruin Stoczni, możliwe jest ponowne przebudzenie politycznej sprawczości. W tym celu wykorzystuje feministyczne i radykalne krytyczne teorie społeczne, które służą zdekonstruowaniu nostalgicznej estetyzacji ruin oraz pokonaniu melancholii i wypracowania nowych form polityczności.

  3. „Rozkład pozostaje”. Od ruin do rujnacji

    Ann Laura Stoler
    Ann Laura Stoler, „Rozkład pozostaje”. Od ruin do rujnacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1223

    Artykuł jest przekładem (pierwszym przekładem na język polski tej autorki) skróconego za zgodą autorki wstępu do książki Imperial Debris pod redakcją Stoler (2013). To rodzaj manifestu na temat konieczności poszerzenia spectrum badań w obrębie studiów postkolonialnych ze szczególnym uwzględnieniem wątków ruiny i rujnacji jako procesów, za sprawą których władza imperialna trwa do dziś.

  4. „Lapsus Imaginis“. Obraz w ruinie

    Eduardo Cadava
    Eduardo Cadava, „Lapsus Imaginis“. Obraz w ruinie, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1226

    Tłumaczenie artykułu Eduardo Cadavy „Lapsus Imaginis”: Image in Ruins, pierwotnie opublikowanego w piśmie „October” 2001, nr 86, s. 35-60.

  5. Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945–1949

    Magdalena Saryusz-Wolska
    Magdalena Saryusz-Wolska, Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1228

    Artykuł dotyczy niemieckiej ikonografii ruin bezpośrednio po drugiej wojnie światowej. W pierwszych latach po 1945 roku w społeczeństwie niemieckim odnotowano dużą nadwyżkę kobiet, gdyż wielu mężczyzn zginęło na froncie lub przebywało w obozach jenieckich. Głównym symbolem tego czasu były silne kobiety z ruin (Trümmerfrauen), które odbudowywały niemieckie miasta i były znacząco obecne w ówczesnej ikonografii. Mężczyźni natomiast przedstawiani byli przeważnie jako słabi „powracający do domu” (Heimkehrer), pod wieloma względami odpowiadający koncepcji „marginal man” sformułowanej przez Kaję Silverman. Empiryczną podstawę artykułu stanowią najważniejsze „filmy z ruin” (Trümmerfilme), jak również wybrane fotografie i plakaty.

  6. Wunderblock Warsaw: The Ruined City, Memory, and Mechanical Reproduction

    Krzysztof Pijarski
    Krzysztof Pijarski, Wunderblock Warsaw: The Ruined City, Memory, and Mechanical Reprod.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1263

    W swoim eseju przedstawiam Warszawę jako swego rodzaju freudowską "magiczną tabliczkę", ustanawiając fotografie jej zniszczenia jako jej ruiny, jako obrazy pamięciowe pozwalające czytać ją jako miasto widmowe. Jednocześnie staram się pokazać, w jaki sposób można pomyśleć o fotografii - rozumianej jako ekstensja lub suplement pamięci - w kategoriach ruiny właśnie.

  7. On the Ruins of Berlin’s Palace of the Republic and a New, Transitory Ruin Motif in Contemporary Art

    Stefanie Gerke
    Stefanie Gerke, On the Ruins of Berlin’s Palace of the Republic and a New... , „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1265

    Autorka rozważa w pojęcie "ruiny" w odniesieniu do rozpadu powojennej architektury, na przykładzie Pałacu Republiki w Berlinie (1976). Analizuje implikacje tej kategorii w kontekście architektury powojennej oraz opisuje rolę, jaką zrujnowane budynki odgrywają we współczesnej sztuce. Jak zmienia się sposób widzenia tych osobliwych ruin, gdy zostają one usunięte z miejskiego pejzażu?

Panorama

  1. Maryan, or the Life in Death

    Katarzyna Bojarska
    Katarzyna Bojarska, Maryan, or the Life in Death, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1267

    Artykuł jest próbą autorskiego odczytania dzieła Maryana S. Maryana przez pryzmat teorii autobiografii, świadectwa, ocalenia i pamięci wielokierunkowej. Punktem wyjścia do analizy są ostatnie prace artysty; pokonując od nich drogę wstecz, autorka rekonstruuje wyjątkową wrażliwość historyczną i strategie krytyczne artysty.

  2. Ciała w nazistowskim polu wizualnym

    Jan Borowicz
    Jan Borowicz, Ciała w nazistowskim polu wizualnym, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1231

    Autor podejmuje kwestię cielesności w filmach nazistowskich (przede wszystkim Żyd Wieczny Tułacz, Żyd Süss, Hitlerjunge Quex), analizując sposoby wytwarzania wizualnej tożsamości narodowej w opozycji do uznanych za nienormatywne ciał Żydów, chorych psychicznie, kobiet i komunistów. Pokazuje, jak w tych filmach ciała rozpadają się na poszczególne części – twarze, gesty, dłonie i stopy – aby z powrotem złożyć się w zamkniętą całość zidentyfikowaną z narodem.

  3. Co zostaje z babci, czyli w poszukiwaniu materialistycznej teologii fotografii i filmu

    Adam Lipszyc
    Adam Lipszyc, Co zostaje z babci, czyli w poszukiwaniu materialistycznej teologii..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1232

    Autor stawia pytanie o istnienie materialistycznej teologii fotografii i/lub filmu, opierając się na pismach Siegfrieda Kracauera, przede wszystkim na eseju Die Photographie (Fotografia; 1927) oraz na klasycznej książce Teoria filmu (1960).

Perspektywy

  1. Future Days, or: The Artist as Sightseer

    Sebastian Cichocki, Agnieszka Polska
    Sebastian Cichocki, Agnieszka Polska, Future Days, or: The Artist as Sightseer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1272

    Visual essay on Agnieszka Polska's film Future Days (2013).

  2. Remnants of Forgotten States and Resurrection of Suppressed Possibilities

    Udi Edelman, Eyal Danon, Ran Kasmy-Ilan
    Udi Edelman, Eyal Danon et al., Remnants of Forgotten States and Resurrection of Suppressed, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1273

    A curatorial essay on the research project and exhibition Where to?, held at the Israeli Center for Digital Art in Holon between April and June 2012. The exhibition set out to reexamine forgotten ideological currents and modes of activity within the framework of the modern Jewish revolution in general, and the Zionist movement in particular. This attempt led to an engagement with these lost possibilities, and their problems, within contemporary Jewish-Israeli existence.

  3. Wokół "Ikonofilii": Paralipomena

    Mateusz Salwa
    Mateusz Salwa, Wokół "Ikonofilii": Paralipomena, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1233

    Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (Warszawa 2013).

  4. Wokół "Ikonofilii": Signifiant, mon amour...

    Tomasz Majewski
    Tomasz Majewski, Wokół "Ikonofilii": Signifiant, mon amour..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1236

    Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (Warszawa 2013).

  5. Wokół "Ikonofilii": Polemiczne cięcia lub horyzont pojedynczości

    Krzysztof Pijarski
    Krzysztof Pijarski, Wokół "Ikonofilii": Polemiczne cięcia lub horyzont pojedynczości, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1238

    Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).

  6. Wokół "Ikonofilii": Jak można lubić obrazy?

    Łukasz Zaremba
    Łukasz Zaremba, Wokół "Ikonofilii": Jak można lubić obrazy?, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1239

    Głos w dyskusji o książce Andrzeja Leśniaka Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).

  7. Wokół "Ikonofilii": Odpowiedź

    Andrzej Leśniak
    Andrzej Leśniak, Wokół "Ikonofilii": Odpowiedź, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1240

    Odpowiedź autora na komentarze do jego książki Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy (2013).

Migawki

  1. Co widać z góry. Inne miasto i jego trudne dziedzictwo

    Roma Sendyka
    Roma Sendyka, Co widać z góry. Inne miasto i jego trudne dziedzictwo, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1241

    Krytyczna analiza wystawy "Inne miasto" Elżbiety Janickiej i Wojciecha Wilczyka (Galeria Zachęta, Warszawa, 22 czerwca - 28 lipca 2013).

  2. Podróżnik i muzeum

    Justyna Chmielewska
    Justyna Chmielewska, Podróżnik i muzeum, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1242

    Hüseyin Bahri Alptekin i Orhan Pamuk, artysta wizualny pokazujący swoje prace w najważniejszych centrach sztuki i pisarz, laureat Nagrody Nobla; łączy ich zainteresowanie przedmiotami jako nośnikami znaczeń i pasja gromadzenia z pozoru nieznaczących drobiazgów, dzieli sposób myślenia o kolekcji. Pierwszy jest wędrowcem, odczytującym z mijanej po drodze rzeczywistości nieoczywiste sensy i na nowo wiążącym ze sobą miejsca, rzeczy i znaki. Drugi jest nostalgikiem, rozkładającym na części wspomnienia zakodowane w przedmiotach – im poświęcił zaaranżowane w Stambule i wzorowane na tekście własnej powieści Muzeum Niewinności. Artykuł jest próbą równoległej lektury dzieł obu tureckich twórców – podróżnika i muzealnika, bacznego obserwatora pozornie błahej codzienności i introwertycznego badacza pamięci.

  3. Pustka w sercu kraju

    Ewa Borysiewicz
    Ewa Borysiewicz, Pustka w sercu kraju, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1244

    Recenzja pierwszej odsłony kolekcji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, „W sercu kraju”, 14 maja 2013 – 6 stycznia 2014.

  4. Nauka czy delirium? Dwa oblicza architektury komercyjnej

    Klara Czerniewska
    Klara Czerniewska, Nauka czy delirium? Dwa oblicza architektury komercyjnej, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1245

    Recenzja książek Deliryczny Nowy Jork Rema Koolhaasa (Karakter, Kraków 2013) oraz Ucząc się od Las Vegas Roberta Venturiego, Denise Scott Brown i Stevena Izenoura (Karakter, Kraków 2013).

  5. Kino w perspektywie queer

    Małgorzata Radkiewicz
    Małgorzata Radkiewicz, Kino w perspektywie queer, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1246

    Fragment książki Oblicza kina queer, która ukaże się nakładem korporacji ha!art w marcu 2014.

  6. Do wglądu

    Do wglądu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2013, nr 4, https://doi.org/10.36854/widok/2013.4.1247

    Propozycje lektur.