<p>Mona Vatamanu, Florin Tudor, <em>Taśma produkcyjna dla przyszłości</em>, dokumentacja instalacji, Ural Biennale, Jekaterynburg 2010, dzięki uprzejmości artystów.</p>
<p>Mona Vatamanu, Florin Tudor, <em>Taśma produkcyjna dla przyszłości</em>, dokumentacja instalacji, Ural Biennale, Jekaterynburg 2010, dzięki uprzejmości artystów.</p>

Nr 21: Praca niewidzialna

Redaktorzy: Łukasz Zaremba, Agata Zborowska

Mona Vatamanu, Florin Tudor, Taśma produkcyjna dla przyszłości, dokumentacja instalacji, Ural Biennale, Jekaterynburg 2010, dzięki uprzejmości artystów.

Numer współfinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków na Działalność Upowszechniającą Naukę w roku 2018, oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Spis treści

Wstęp

  1. Praca niewidzialna

    , Praca niewidzialna, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.457

    Artykuł wstępny do 21. numeru "Widoku".

Zbliżenie

  1. Wnioski na początek. Odmowa pracy

    Maurizio Lazzarato
    Maurizio Lazzarato, Wnioski na początek. Odmowa pracy, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.458

    Przekład fragmentu książki Maurizia Lazzarato Gouverner par la dette (Les Prairies ordinaires, Paris 2014) opublikowany za zgodą Autora. Tekst jest wezwaniem do przemyślenia pojęcia pracy w warunkach współczesnej ekonomii kapitalistycznej.

    Przełożyła Barbara Brzezicka.

  2. Wolność od wszystkiego. Wolni strzelcy i najemnicy

    Hito Steyerl
    Hito Steyerl, Wolność od wszystkiego. Wolni strzelcy i najemnicy, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.481

    Przekład eseju Hito Steyerl Freedom From Everything: Freelancers and Mercenaries, który ukazał się w jej książce Wretched of the Screen, Sternberg Press, Berlin 2012 (polski przekład: Hito Steyerl, Wyklęty lud ekranu, przeł. Łukasz Zaremba, maszynopis).

  3. Statyści: media społecznościowe i niewidzialna praca obserwowania innego

    Krzysztof Świrek
    Krzysztof Świrek, Statyści, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.493

    Artykuł jest propozycją ujęcia relacji obserwowania innych we współczesnych mediach jako pewnej pracy, w której zaangażowane są poznawcze i afektywne zdolności jednostki. Współczesne platformy medialne zostają przedstawione jako paradygmatyczne dla procesu „kolonizowania psyche” przez kapitał w późnym kapitalizmie. Następnie przeanalizowany zostaje charakter pracy i relacji afektywnych wytwarzanych w procesie obserwowania innego. Relacja między obserwującym i obserwowanym zostaje przedstawiona na przykładzie metafory filmowej. W podsumowaniu powraca problem obserwowania i bycia widzianym jako elementów zwrotnej relacji, w którą zostaje uwikłany użytkownik współczesnych mediów.

  4. Potrzeba widoczności. Tryby pracy współczesnych artystek wizualnych

    Karolina Sikorska
    Karolina Sikorska, Potrzeba widoczności., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.495

    W artykule zastanawiam się nad widocznością pracy artystek w polskim polu sztuki. Opierając się na przeprowadzonych przez siebie wywiadach z aktywnymi zawodowo artystkami próbuję zrekonstruować kulturowe uwarunkowania ich pracy oraz wartości, jakie praktyce artystycznej nadaje dyskurs sztuki, ściśle skorelowany z rzeczywistością kapitalistyczną. W mojej analizie wskazuję na pracę jako działanie związane z przygotowaniem dzieła, procesem twórczym, organizacją wystawy itp., ale i na praktyki zazwyczaj niepostrzegane jako praca, do których należy m.in. „uprawianie kontaktowości”. Ważną rolę w tych rozważaniach nad widocznością i przezroczystością pracy artystycznej odgrywa płeć społeczno-kulturowa.

  5. Mierle Laderman Ukeles’ Maintenance and/as (Art) Work

    Andreas Petrossiants
    Andreas Petrossiants, Mierle Laderman Ukeles’ Maintenance and/as (Art) Work, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1481

    Jeśli wziąć pod uwagę literaturę na temat feministycznej bojowości i "pracy domowej" z przełomu lat 60. i 70. z perspektywy zachodniej kultury wizualnej, artystka Mierle Laderman Ukeles jest niewątpliwie postacią centralną. Zaskakujące wydaje się jednak, że jej prace rzadko czytano przez pryzmat międzynarodowego ruchu Wages for Housework (pensja za pracę domową). W eseju tym proponuje się przeczytanie kulturowego aktywizmu Ukeles i jej twórczości poprzez teksty i działania polityczne Silvii Federici, która również dystansowała się wobec dominujących wcześniej i niekiedy sekciarskich feminizmów, aby wyrazić ostro (post)autonomiczny feminizm jako projekt polityczny. Autor analizuje prawdziwie radykalne pozycję Ukeles, wówczas i dziś.

  6. The Disappearance of the Working Class from the Cinematic Screen

    Adam Przywara
    Adam Przywara, The Disappearance of the Working Class from the Cinematic Screen, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1482

    Artykuł jest krytyczną interpretacją wybranych reprezentacji klasy robotniczej we współczesnej sztuce i kinie. Autor analizuje trzy współczesne działa video-artu w kontekście marksistowskiej socjologii sztuki, krytyki postkolonialnej i współczesnej teorii filmu. Interpretując prace Haruna Farockiego, Steve'a McQueena, Yuri Pattisona, artykuł podkreśla sposoby, w jakie artyści wskazują na zmieniającą się widoczność pracowników w historii kina. Od pierwszych pokazów braci Lumière, po obrazy zapośredniczone w Internecie, analiza zestawia warunki reprezentacji z warunkami pracy w kontekście współistniejących współcześnie procesów kapitalistycznej produkcji.

  7. Obrazy, których nie widać. Kilka uwag o moderowaniu treści w internecie

    Miłosz Markiewicz
    Miłosz Markiewicz, Obrazy, których nie widać., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.496

    Artykuł jest refleksją nad zagadnieniem kontroli treści w internecie, w szczególności treści wizualnych. Autor odnosi się do książki Algorithms of Oppression, w której Safiya Umoja Noble opisuje opresyjne systemy dyskryminacji funkcjonujące w sieci, a także do dwóch narracji opowiadających o pracy tzw. moderatorów treści – instalacji artystycznej Dark Content i filmu dokumentalnego Czyściciele internetu. Autor zadaje pytania o sposoby istnienia obrazu cyfrowego, który został usunięty z sieci, podnosi kwestię jego nie-obecności, a także zastanawia się nad miejscem relacji władzy i nadzoru w ontologii cyfrowej wizualności.

Punkt widokowy

  1. Prace rolne

    Alicja Rogalska
    Alicja Rogalska, Prace rolne, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.2022

    Prezentacja kilku prac Alicji Rogalskiej z lat 2015-2018, które podejmują temat pracy na roli.

  2. Gliniane ziemniaki

    Monika Borys
    Monika Borys, Gliniane ziemniaki, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1462

    Analiza działań artystycznych Alicji Rogalskiej (Ogólnopolski Festiwal Krótkich Filmów Rolniczych Kultywacja, który odbył się w ramach krakowskiego festiwalu ArtBoom; Projekt Agri-Care i Alien Species; Fotograficzne Archiwa Jersey [Jersey Photographic Archives]).

Panorama

  1. Produkcja poetycka jako praca niematerialna. Nowe podmiotowości i możliwe Światy komunizmu

    Dawid Kujawa
    Dawid Kujawa, Produkcja poetycka jako praca niematerialna., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.497

    Artykuł przedstawia pracę poetycką jako pracę niematerialna - formę produkcji podmiotowości. Powołując się na teorie Feliksa Guattariego oraz Michela Foucaulta, autor rozważa polityczne stawki twórczości takich autorów jak Andrzej Szpindler, Piotr Janicki oraz Miłosz Biedrzycki. Schizoanalityczne podejście do literatury pozwala uwydatnić te procesy, które pozostają niewidoczne w przypadku tradycyjnych, hermeneutycznych ujęć.

  2. Burak, Mulat, kameleon. Andrzej Lepper jako wizualna figura klasowa

    Marcin Stachowicz
    Marcin Stachowicz, Burak, Mulat, kameleon. Andrzej Lepper jako wizualna figura klasowa, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.503

    W niniejszym artykule przyglądam się reprezentacjom Andrzej Leppera w mediach "protransformacyjnych" - przede wszystkim na przełomie lat 90. i 00. - z perspektywy koncepcji "prorozwojowego zawstydzania" i "rasizmu klasoweego". Ważnym kontekstem jest dla mnie również "Lepperiada" Marcin Kąckiego, którą traktuję jako zwieńczenie i podsumowanie "epoki lepperowskiej" w polskich mediach głównego nurtu. Przede wszystkim śledzę jednak "pracę wizualizowania" Leppera na zasadzie testowania różnych ścieżek interpretacyjnych i badania potencjałów tkwiących nie tyle w Andrzeju Lepperze jako politycznym fenomenie z krwi i kości, co w "Andrzeju Lepperze" - wizualnej figurze nowoczesnego polskiego wstydu i wojny klasowej.

Migawki

  1. Nowe geografie współpracy

    Magda Roszkowska
    Magda Roszkowska, Nowe geografie współpracy, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1463

    Recenzja wystawy Peer-to-Peer. Praktyki kolektywne w nowej sztuce, kuratorka: Agnieszka Pindera, Muzeum Sztuki w Łodzi, 8 czerwca – 28 października 2018.

  2. Ćwiczenia z oporu

    Katarzyna Warmuz
    Katarzyna Warmuz, Ćwiczenia z oporu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1464

    Artykuł jest recenzją książki brytyjskiego kolektywu Precarious Workers Brigade Training for Exploitation? Politicising Employability and Reclaiming Education. Książka jest zeszytem ćwiczeń, który zawiera propozycje warsztatów i ćwiczeń pozwalających skonstruować wśród młodych prekariuszy form kolektywnego oporu wobec wyzysku.

  3. Fabryka pozbawiona ścian - ściany pozbawione fabryki

    Mateusz Filip Tarwacki
    Mateusz Filip Tarwacki, Fabryka pozbawiona ścian - ściany pozbawione fabryki, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1465

    Analiza filmu Fabryka niczego (2017), reż. Pedro Pinho.

  4. Konieczność pewnego złudzenia

    Bartosz Wójcik
    Bartosz Wójcik, Konieczność pewnego złudzenia, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1468

    Krytyczne omówienie książki Krzysztofa Świrka Teorie ideologii na przecięciu marksizmu i psychoanalizy (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018).

  5. Dwa ciała demokracji. Polityka wrogości Achille'a Mbembe

    Dorota Sosnowska
    Dorota Sosnowska, Dwa ciała demokracji. Polityka wrogości Achille'a Mbembe, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 21, https://doi.org/10.36854/widok/2018.21.1469

    Omówienie książki Achille'a Mbembe Polityka wrogości. Nekropolityka (przełożyły Urszula Kropiwiec i Katarzyna Bojarska, Karakter, Kraków 2018).