<p>Jarosław Kozłowski, <em>Standardy </em><em>europejskie - wersja polska</em>, 1999, dzięki uprzejmości Galerii AT. Numer współfinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków na Działalność Upowszechniającą Naukę w roku 2015.</p>
<p>Jarosław Kozłowski, <em>Standardy </em><em>europejskie - wersja polska</em>, 1999, dzięki uprzejmości Galerii AT. Numer współfinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków na Działalność Upowszechniającą Naukę w roku 2015.</p>

Nr 11: Realizm kapitalistyczny. Transformacje kultury wizualnej lat 80. i 90.

Redaktorka: Magda Szcześniak

Jarosław Kozłowski, Standardy europejskie - wersja polska, 1999, dzięki uprzejmości Galerii AT. Numer współfinansowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ze środków na Działalność Upowszechniającą Naukę w roku 2015.

Spis treści

Wstęp

  1. Realizm kapitalistyczny. Transformacje polskiej kultury wizualnej lat 80. i 90.

    Transformacje kultury wizualnej lat 80. i 90., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.931

    Wstęp do jedenastego numeru "Widoku".

Punkt widokowy

  1. Realizm kapitalistyczny polskiej transformacji

    Magda Szcześniak, Mateusz Halawa
    Magda Szcześniak, Mateusz Halawa, Realizm kapitalistyczny polskiej transformacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.934

    Esej wizualny analizujący kulturę wizualną polskiej transformacji ustrojowej przy użyciu pojęcia "realizmu kapitalistycznego".

  2. Diamentowy kolczyk

    Justyna Jaworska, Agata Zborowska
    Justyna Jaworska, Agata Zborowska, Diamentowy kolczyk, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.944

    Esej wizualny o modzie czasów transformacji.

  3. „Takie różne garnitury i lakiery“. Moda w czasach transformacji

    Justyna Jaworska, Agata Zborowska
    Justyna Jaworska, Agata Zborowska, „Takie różne garnitury i lakiery“. Moda w czasach transformacji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.945

    Esej wizualny towarzyszący artykułowi "Diamentowy kolczyk" Justyny Jaworskiej i Agaty Zborowskiej.

Zbliżenie

  1. VHS i faza przejściowa polskiego kapitalizmu

    Krzysztof Świrek
    Krzysztof Świrek, VHS i faza przejściowa polskiego kapitalizmu, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.948

    Artykuł stanowi próbę interpretacji historycznego fenomenu, jakim była obecność i popularność technologii wideo w Polsce w okresie transformacji. Fenomen ten odczytany jest jako kompleks ideologiczny, działający na różnych poziomach: treści dystrybuowanej na kasetach, modelu biznesowego, oferty skierowanej do szerokiej publiczności. VHS, poprzez dystrybuowane filmy, był nośnikiem realizmu kapitalistycznego: ukazywał kapitalistyczną formację społeczną jako tło dla sposobu, w jaki jednostka doświadcza swojego życia. VHS był też zjawiskiem przejściowym: jako technologia, nośnik treści i praktyka utracił popularność równolegle z końcem fazy polskiego kapitalizmu, z którą był powiązany.

  2. Słabe obrazy klasy średniej

    Magda Szcześniak
    Magda Szcześniak, Słabe obrazy klasy średniej, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.949

    Artykuł analizuje wizualne mechanizmy budowania nowej klasy średniej w okresie polskiej transformacji ustrojowej. W transformacyjnej kulturze wizualnej obrazy pełnią rolę kodów, za pomocą których aspirujący do klasy średniej komunikowali swoje istnienie i status, a także rozpoznawali siebie nawzajem. Równocześnie jednak obrazy wykorzystywano do wydzielania nowej klasy średniej z całości społeczeństwa. Autorka przygląda się więc zarówno "kaprealistycznym" obrazom promującym nastawione na podwyższanie swojego statusu społecznego jednostki, jak i wykluwającym się w toku transformacji wizualnym mechanizmom dystynkcji, różnicującym polską klasę średnią na mniej i bardziej nowoczesną).

  3. Polski bayer. Obrazy disco polo w latach 90.

    Monika Borys
    Monika Borys, Polski bayer. Obrazy disco polo w latach 90., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.951

    Artykuł dotyczy estetyki disco polo czasów transformacji. Autorka przygląda się różnym obrazom – Gali Piosenki Popularnej i Chodnikowej z 1992 roku, teledyskom, okładkom kaset, materiałom kampanii prezydenckiej z 1995 roku – i stara się zdefiniować strategię performatywną discopolowca oraz umieścić obrazy disco polo w szerszym polu transformacyjnych narracji społeczno-kulturowych, które dotyczyły klas niższych oraz ich miejsca we wspólnocie. Dowodzi, że obrazy społeczeństwa disco polo idą w poprzek ustandaryzowanych wyobrażeń o apatycznej prowincji i tę kondycję chcą przekroczyć. Ponadto, w odniesieniu się do dyskusji inteligencji z lat 90. i wbrew jej przeświadczeniu o postromantycznych właściwościach disco polo, pokazuje, że gatunek ten wiele zawdzięcza „romantycznej rekwizytornii”.

  4. Gra w kapitalizm. PRL, konstruowanie pamięci i gry cyfrowe

    Mirosław Filiciak
    Mirosław Filiciak, Gra w kapitalizm. PRL, konstruowanie pamięci i gry cyfrowe, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.954

    Artykuł poświęcony jest sposobom konstruowania w polskiej kulturze gier komputerowych wyobrażeń na temat rodzimej branży growej, a pośrednio – kapitalizmu. Obraz wyłaniający się m.in. z aktualnych publikacji związanych z polskimi grami oraz przesłanie towarzyszące wystawie Digital Dreamers zostaje zestawiony z analizą gier, reklam oraz tekstów z prasy branżowej z okresu od połowy lat 80. do połowy lat 90. XX wieku. To zderzenie prowadzi do dekonstrukcji opowieści o korzeniach polskiej branży gier i postawienia pytań o możliwość napisania jej historii w duchu tekstów Mariany Mazzucato czy Manuela Castellsa i Pekki Himanena.

  5. Autentyczny resentyment. Cięcia gatunkowe i ideologemy w „eksperymentalnych” powieściach George’a Gissinga

    Fredric Jameson
    Fredric Jameson, Autentyczny resentyment. Cięcia gatunkowe i ideologemy w..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.955

    Polski przekład czwartego rozdziału książki The Political Unconscious (1981). Autor analizuje w nim rolę resentymentu w powieściach George'a Gissinga, wskazując na proces, w którym resentyment przestaje wytwarzać obrazy ideologiczne i skłania czytelnika do dostrzeżenia historycznej i społecznej rzeczywistości i uwzględnienia świadomości klasowej.

Panorama

  1. Okrutny optymizm

    Lauren Berlant
    Lauren Berlant, Okrutny optymizm, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.957

    Polski przekład pierwszego rozdziału książki Cruel Optimism (2011), poświęcony zanikaniu fantazji o dobrym życiu, która sprawiła, że ludzie przywiązali się do rozmaitych form intymnej i politycznej normatywności, pomimo nieustannego poczucia nieprzystawania. "Optymizm” nie oznacza tu emocji, ale afektywną strukturę przywiązania, która umożłiwia ludziom przertwanie i rozwój w zwyczajnym życiu w kryzysie.

  2. Czy spacer diwy po kinowym ekranie jest historią filmu oraz dlaczego odpowiedź na to pytanie powinna być twierdząca?

    Aleksander Kmak
    Aleksander Kmak, Czy spacer diwy po kinowym ekranie jest historią filmu oraz dlaczego.., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.959

    W eseju przyglądam się wizualnym tradycjom wypracowanym przez Nową Falę, które w nieoczywisty sposób widoczne są we współczesnym kinie. Francuskich reżyserów traktuję jako realizatorów — niekoniecznie pomysłodawców — myślenia o obrazie do pewnego stopnia autonomicznym od historii opowiadanej w filmie. Choć zawsze niepełne, oderwanie od przymusu znaczenia ma w teorii kina i w studiach nad kulturą wizualną doniosłe konsekwencje, torujące drogę do refleksji nad samą materią obrazu i jej wcieleniem w kinie. Obrazując „myślenie płaszczyznowe”, posługuję się metaforą diwy — nie osoby, lecz ciała funkcjonującego na płaszczyźnie ekranu. Powołując się na przykład Mandarynki Seana Bakera (2015), proponuję też namysł nad możliwym antagonizmem między realizmem a obrazowaniem.

  3. Budowniczowie ruin: reprezentacje zburzonej Warszawy w rysunku i wystawach lat 40.

    Agata Pietrasik
    Agata Pietrasik, Budowniczowie ruin: reprezentacje zburzonej Warszawy w rysunku i..., „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.961

    Artykuł analizuje rysunki przedstawiające zniszczoną Warszawę, powstałe bezpośrednio po drugiej wojnie światowej, zwracając szczególna uwagę na rozróżnienie pomiędzy ruinami a gruzem, oraz wzajemną relację pomiędzy dwoma pojęciami. Już w 1945 roku Muzeum Narodowe w Warszawie zorganizowało wystawę rysunków i gwaszy zatytułowaną „Ruiny Warszawy”, a cykl rysunków Tadeusza Kulisiewicza pt. „Warszawa 1945” należy do najżywiej dyskutowanych prac tego czasu. Przedstawienia zrujnowanego miasta ujmuję więc w kontekście współczesnych im praktyk muzealnych, jaki i poezji oraz prozy opłakującej Warszawę, poddając refleksji sposoby w konstruowania obrazu heroicznych ruin z warszawskiego gruzu.

Perspektywy

  1. Persistent Looking in Times of Crisis. Nicholas Mirzoeff in Conversation with Magda Szcześniak

    Nicolas Mirzoeff, Magda Szcześniak
    Nicolas Mirzoeff, Magda Szcześniak, Persistent Looking in Times of Crisis. Nicholas Mirzoeff in, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.986

    Rozmowa wokoł najnowszej książki Nicholasa Mirzoeffa Jak zobaczyć świat (2015; polskie wydanie 2016).

  2. Świat się zmienia

    Nicolas Mirzoeff
    Nicolas Mirzoeff, Świat się zmienia, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.962

    Fragment książki Nicholasa Mirzoeffa, Jak zobaczyć świat w przekładzie Łukasza Zaremby, Wydawnictwo Karakter-Muzeum Szuki Nowoczesnej w Warszawie, Warszawa 2016.

  3. Pocztówki ze świata. Edward Żebrowski i Krzysztof Zanussi

    Jakub Socha
    Jakub Socha, Pocztówki ze świata. Edward Żebrowski i Krzysztof Zanussi, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.964

    Fragment książki Jakuba Sochy o Edwardzie Żebrowskim, która ukaże się w 2017 roku nakładem wydawnictwa Czarne.

Migawki

  1. Robotnicy sztuki nie idą do raju

    Jakub Majmurek
    Jakub Majmurek, Robotnicy sztuki nie idą do raju, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.966

    Recenzja wystawy "Chleb i róże" w warszawskim Muzuem Sztuki Nowoczesnej, kuratorowanej przez Łukasza Rondudę i Natalię Sielewicz.

  2. Partycypacja na peryferiach

    Agata Pyzik
    Agata Pyzik, Partycypacja na peryferiach, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.968

    Omówienie książki Claire Bishop Sztuczne Piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni (Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015).

  3. Stawka nie-całości

    Krzysztof Wolański
    Krzysztof Wolański, Stawka nie-całości, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.969

    Tekst jest krytyczną analizą książki Kuby Mikurdy pt. Nie-całość. Żiżek, Dolar, Żupanćić (2015).

  4. Numer jeden i numer dwa

    Monika Talarczyk-Gubała
    Monika Talarczyk-Gubała, Numer jeden i numer dwa, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2015, nr 11, https://doi.org/10.36854/widok/2015.11.970

    Recenzja Rozmów o Godardzie Kai Silverman i Haruna Farockiego (1998) w polskim przekładzie i pod redakcją naukową Pauliny Kwiatkowskiej. Rozmowy przybliżają metodą close reading wybrane filmy reżysera, od Żyć własnym życiem z 1964 roku po Nową Falę z 1990 roku.