Redaktorki: Magdalena Moskalewicz, Katarzyna Bojarska, Dorota Sosnowska

UWAGA termin nadsyłania abstraktów przedłużony do 31 marca 2025. Zapraszamy!

Polowanie na czarownice towarzyszyło wielu momentom zwrotnym w historii. Ten społeczny fenomen utrzymał się także w nowoczesności; dziś przybiera formę prześladowań grup wyznaniowych, kulturowych, etnicznych i płciowych, które postrzega się jako niebezpieczne i określa mianem „upiornych” czy „diabelskich”. Wiedźmy, najczęściej kobiety, uważano za zagrożenie dla religijnego i społeczno-politycznego status quo, gdyż swoimi alternatywnymi praktykami i nieprawomocnymi metodami podważały patriarchalne normy, sposób sprawowania władzy oraz hegemoniczne tryby produkcji wiedzy. W końcu „czarodziejstwo” zawiera w sobie „dziejstwo” – działanie, a po angielsku „witchcraft” jest formą rękodzieła („craft”), czyli rodzajem znawstwa osadzonego w materiale. W języku polskim „wiedźma” ma wiele wspólnego z „wiedzą” i dzieli z nią źródłosłów. W tym kontekście współczesny zwrot w stronę przednowoczesnych form mądrości ludowej czy rdzennej, które sprzeciwiają się oświeceniowym modelom wiedzy-władzy, służy jako matryca antypatriarchalnego, antyrasistowskiego i dekolonialnego oporu, zapewniając także społeczno-polityczną sprawczość – to pozwala tworzyć nowe kosmologie. Z drugiej jednak strony magia i ezoteryka przyciągają osoby negujące badania naukowe oraz popularyzujące teorie spiskowe, tworząc żyzną glebę dla retroeskapizmu, często zasilanego nienawiścią i agresją.

W tym numerze „Widoku” chcielibyśmy przeanalizować możliwie pełny wachlarz zainteresowań okultyzmem i magią we współczesnej kulturze wizualnej i sztuce. Interesują nas one zarówno jako formy feministycznej emancypacji, myślenia nieantropocentrycznego oraz radykalna propozycja na dekolonialną przyszłość, jak i jako konserwatywny backlash osadzony w libertyńskiej wizji powrotu do wyidealizowanych wspólnot ludowych. Zapraszamy do zgłaszania propozycji tekstów, które wpisują się w tę ramę i dotyczą następujących tematów:

• współczesne użycie ludowych / rdzennych modeli, materiałów i działań, szczególnie w kontekście feministycznym, queerowym, antyrasistowskim oraz dekolonialnym;
• nowe formy kultury wizualnej i wizualnej produkcji wiedzy, oparte na przednowoczesnych metodach i kosmologiach – zarówno progresywne, jak i zachowawcze;
• praktyki artystyczne wywodzące się z działań o charakterze czarownictwa i czarnoksięstwa: czary, zaklęcia, wróżbiarstwo;
• działania artystyczne i kulturowe, które podważają ustalone podziały między nauką a przesądem;
• czarownictwo, pogaństwo i nowa duchowość jako krytyki nowoczesności;
• związek pomiędzy magią (siłami duchowymi) i władzą polityczną: rytuały i praktyki jako forma politycznego aktywizmu sprzeciwiającego się patriarchatowi, kapitalizmowi oraz hegemonii kulturowej;
• (upłciowione) ciało czarownicy
• społeczności i instytucje ugruntowane w praktykach magicznych: alternatywa dla rasowego kapitalizmu / niebezpieczeństwa autorytaryzmu;
• zwrot ku przednowoczesnym kosmologiom jako odpowiedź na kryzys klimatyczny.

Abstrakty (maksymalnie 1500 znaków) wraz z krótkim biogramem prosimy przesyłać na adres do 1 marca 2025. Przedłużony 31 marca 2025.

Termin złożenia pierwszej wersji tekstu (o długości 0,5 do 1 arkusza, czyli 20–40 tys. znaków ze spacjami): 16 maja 2025.

Przed przesłaniem tekstu zapraszamy do zapoznania się z wytycznymi. Do tekstu należy dołączyć: biogram, abstrakt (w języku polskim i angielskim) wraz ze słowami-kluczami oraz bibliografię (format Chicago Manual of Style).